Johan Sebastijan Bah - Biografija

Johan Sebastijan Bah je rodjen u Eisenaku u Njemackoj,1685. godine, a umro je1750. godine u 65. godini zivota. Njegov otac, Johan Ambroisius Bah, je bio gradski svirac u Eisenaku, posao koji je zahtijevao da priredjuje sve necrkvene muzicke dogadjaje u gradu i da, po zahtjevu crkvenog orguljasa, ucestvuje ucrkvenoj muzici. Clanovi njegove blize rodbine su takodjer imali muzidcke poslove, poput crkvenih orguljasa i kompozitora.U doba kad se smatralo da bi sin morao pomoci svome ocu u radu, mozemo pretpostaviti da je J. S. Bah poceo da imitira muziku i svira razne instrumente kad je bio vrlo mlad.

Bahova majka je umire dok je Bah djecak, a njegov otac je umire kada je J. S. Bah imao samo devet godina. Nakon smrti oca, Bah preseljava kod njegovog starijeg brataJohana Kristofa Baha, crkvenog orguljasa u Ohrdrufu u Njemackoj. Dok je zivio u kuci njegovog brata, Bah nastavlja kopirati, uciti, i svirati muziku. U Ohrdrufu, Bah takodjer uci kako da pravi orgulje. Orgulje u Ohrdrufskoj crkvi je trebalo odrzavati i popravljati, i Bah cesto biva poslan da popravlja razne dijelove. Crkvene orgulje su u tom dobu najslozeniji uredjaj u evropskom gradu. Ovo iskustvo poznavanja orgulja je bilo jedinstveno, i Bah je bez problema mogao razgovarati sa graditeljima i sviracima orgulja.

Tokom skolovanja, Bahova radoznalost ga tjera da nadje cuvene orguljase Njemacke, poput Dzordza Bohma, Ditrika Bukstehudea, I Johana Adama Reinkena, cesto putujuci daleko da bi ih cuo dok sviraju. Rad Nikolasa Bruhnsa je takodje imao uticaj na Baha. Nedugo nakon zavrsetka skole, (Bah je zavrsio skolu latiskog jezika kad je imao 18 godina, izrazit uspjeh u to doba a narocito uzevsi u ozbir da je Bah bio prvi clan svoje porodice koji je zavrsio skolovanje) Bah je prihvatio posao orguljasa u Amstadtu 1703. godine. Vjerovatno osjeca tjeskobu u malom gradu i pocinje da trazi posao drugdje. Zbog njegove vjestine, uskoro mu je biva ponudjena bolja pozicija u Muhlhausenu. Neke od Bahovih najranijih numera bivaju napisane u ovo vrijeme, ali veliki broj numera koje je Bah napisao u ovom periodu su danas izgubljene.

Jos uvijek nezadovoljan sa poslom,1708. godine Bah prihvata novu poziciju kao dvorski orguljas i koncertni majstor uVejmaru. Ovdje mu je pruzena mogucnost da ne samo svira orgulje nego da komponuje i svira raznovrsniji repertoar koncertne muzike sa vojvodskim ansablom. U ovom periodu nastaju djela kontrapunktalne muzike, od kojih je najpoznatiji Dobro ustimani klavir, djelo koje se sastoji od 48 preludija i fuga, po dva za svaki dur i mol. Osim monumentalnosti samih numera, po prvi put su na ovaj nacin upotrijebljeni svi muzicki tonaliteti, a djelo je, kako sam naslov kaze, bilo izvodivo iskljucivo na precizno podesenom instrumentu.
Takodje u Vejmaru nastaje Orgelbuchlein - mala knjiga kompozicija za orgulje, uglavnom tradicionalnih luteranskih himni, koje Bah harmonizira i priredjuje na nacin koristan ucenicima. Ovaj nezavrsen rad predstavlja dvije vazne teme Bahove zbirke: Prvo, njegovu posvetu ucenju, i drugo njegovu sklonost luteranskim himnama kao izvor nadahnuca. Bahova posveta ucenju je narocito znacajna. Rijetki su bili slucajevi u Bahovom zivotu kada nije imao ucenika na obuci, a uvijek je bilo privatnih ucenika u njegovoj kuci, poput Johana Fridelika Agrikola. I dan danas, ucenici skoro svakog instrumenta nailaze na Bahove rane numere, a cesto se srecu s njima kroz cijelu karijeru.

Osjecajuci povecavanje politicke napetosti u vojvodskom dvoru u Vejmaru, Bah ponovo pocinje da trazi posao u skladu sa njegovim muzickim interesima.1717., preuzma novu sluzbu i prelazi u Kofen gdje, takodje, vodi dvorsku kapelu princa Leopolda od Anhalt-Kofena, koji je i sam bio muzicar. Vecina skladbi iz ovog perioda su svjetovne (Brandeburski koncerti, svita za celo, sonate i partiture za violinu, te orkestralne svite), obzirom da je princ bio kalvinist, te se u sluzbama nije koristila muzika u jednakoj mjeri kao u luteranskim crkvama.
Godine 1723. Bah prelazi u Lepzig, gdje biva imenovan kantorom u crkvi sv. Tome i gradskim muzickim direktorom. Na ovim je sluzbama ostao do kraja zivota. Posao je zahtijevao da ne samo uci ucenike skole sv. Tome pjevanju, nego da i svake sedmice komponuje kantatu, koja bi se izvodila nedeljom. Ovaj zahtjevan raspored, po kojem je u sustini svake sedmice trebao napisati sat muzike (a povrh toga izvrsiti svoje obaveze skoli), rezultirao je nekim od njegovih najboljih kompozicija. Vecine kantata iz ovog doba razjasnjavaju nedeljna citanja biblije za sedmicu tokom koje su bile napisane. Neke kantate su bile napisane na osnovu uobicajnih crkvenih himni, poput Wachet auf! Ruft uns die Stimme and Nun komm, der Heiden Heiland.
Za vece praznike, kao sto su Bozic, Veliki petak, ili Uskrs, Bah je pisao narocito nadarene kantate, kao npr. Magnificat za Bozic, Muka po Mateju za Veliki petak itd. Ove kompozicije su cesto zahtijevale ucestvovanje svih muzicara u gradu. Opseg i znacaj Bahovih sakralnih kompozicija donio mu je naslov petog evandjelista u Njemackoj.
Porodica

Bah je 1707. godine ozenio svoju drugu rodicu,Mariju Barbaru Bah. Imali su 7 djece, od cega je 4 dozivjelo odraslu dob. Malo se zna o Mariji Barbari. Umrla je iznenada 7.jula1720. godine dok je Bah putovao sa princom Leopoldom.
Dok je zivio u Kofenu, Bah zeni mladu sopranisticu Anu Magdalenu Vilke. Unatoc starosnoj razlici (Ana je bila mladja 17. godina), par je imao sretan brak. Ana je podrzavala Bahovo komponovanje dok on pomagase Ani sa njenim pjevanjem. Imali su 13 djece.

Sva Bahova djeca su bila muzicno nadarena. Njegovi sinovi Vilhem Friedman Bah, Johan Gotfrid Bah,Johan Kristof Friedrik Bah,Johan Kriscn Bah i Karl Filip Emanuel Bah, svi postaju istaknuti muzicari. Od njih, Karl Filip Emanuel Bah biva najpoznatiji. Uprkos prepreka koje su stojale na putu zenama koje su htjele imati profesionalne karijere, sve Bahove kceri su vjerovatno pjevale, i mozda cak i svirale, u ansamblima njihovog oca. Jedina udata Bahova kcer je Elizabef Djuliana Frederika, ciji je muz bio Bahov ucenik Johan Kristof Altnikol. Vecina Bahove muzike koja je sacuvana do danas je sacuvana zahvaljujuci njegovoj djeci, koji su sacuvali mnogo toga sto je K. F. E. Bah nazvao "stari Bah arhiv" poslje smrti njihovog oca.

Tokom boravka u Leipzigu, Bah odrzava dobre odnose s profesorima tamosnjeg fakulteta, koji pisu tekstove za kantate i takodje bivaju kumovi njegovoj djeci. Bah je takodje bio u kontaktu sa mnogim muzicarima iz cijele Njemacke. Cesto ga posjecuje Dzordz Filip Teleman, koji je bio kum K. F. E. Baha, i vjerovatno su se i cesto dopisivali. Medjutim, Bah i Dzordz Fridrih Hendl, koji su rodjeni iste godine, nikada se ne srecu.

Obzirom da je tokom 1720tih, komponirajuci kantate, prikupio opsezan repertoar sakralne muzike, Bahu se kasnije pruza mogucnost da se posveti svjetovnoj, vokalnoj, i instrumentalnoj muzici. Mnogi kasniji radovi nastali su u suradnji s Leipzigovim collegium musicum, ali neki su bili sve vise introspektivna i apstraktna remek djela koja predstavljaju vrhunac Bahove umjetnosti. Ovi obrazovani radovi pocinju sa cetiri volumena njegovog Clavier-Ubung ("Klavirska vjezba"), skupa klavijaturskih radova napisanih da nadahnu orguljase i ljubitelje glazbe te sadrzavaju 6 Partitura za klavir (Vol. I), talijanski koncerto, Francusku uvertiru (Vol. II), i Goldberg varijacije (Vol. IV).
Tokom susreta s kraljem Friedrikom II. Pruskim u Potsdamu , kralj zadaje temu koja je Bahu trebala posluziti kao temelj za sesteroglasnu fugu. Rezultat je bila "Musilische Opfer" koja sadrzava niz fuga i kanona na zadanu "kraljevsku temu". Bah je kasnije komponovao i 14 fuga (kontrapunkta) na vlastitu temu. Ove kompozicije, poznate kao "Die Kunst der Fuge" - Umjetnost fuge, sadrze neke od najslozenijih fuga ikad napisanih, i uopste se smatraju najznacajnijim kontrapunktalnim djelom ikada napisanim.

U kasnijem zivotu i nakon njegove smrti, Bahov ugled kao kompozitora je u opadanju: smatralo se je da su njegova djela staromodna u usporedbi sa nadolazecim klasicnim stilom. Medjutim, nije bio zaboravljen. Bah je bio pamcen kao svirac i ucitelj, i kao otac njegove djece (Naročito K. F. E. Baha). U ovom periodu, njegove najcijenjene kompozicije su njegova djela za klavir. Mnogi su jos uvijek bili svjesni njegove vjestine s klavijaturom, posebno Mocart I Betoven. Predanje glasi da je Mozart, u posjeti Tomasschule u Leipzigu nakon slusanja Bahovog djela izjavio "Napokon, nesto iz cega se moze uciti!". Betoven je takodjer bio ljubitelj Bahove muzike i rekao je da je Bah "Izvorni otac harmonije".

Preporod Bahovog ugleda u javnosti djelom biva ponukan Johan Nikolaus Forkelovim zivotpisom iz 1802. godine. Gete je upoznao Bahova dijela relativno kasno u zivotu, slusajuci nekoliko predstava klavijaturnih i zborskih dijela1814. I 1815. godine. U pismu iz 1827. godine Gete je poredio slusanje Bahove muzike slusanju "vjecne harmonije u razgovoru sa sobom". Ipak, Feliks Mendelsohn je uradio najvise na obnovi Bahovog ugleda sa preformansom "Muke po Mateju" 1829. godine u Berlinu. Mendelsohnovo potpomaganje Baha i rast kompozitorove reputacije su nastavljeni u narednim godinama. Bach Gesellschaft (Bah udruzenje) se osniva 1850. godine za promicanje Bahovih djela i u sljedeceg pola vijeka udruzenje objaviljuje sveobuhvatno izdanje Bahovih kompozicija.

Nakon toga Bahova reputacija ostaje vrlo pozitivna. Tokom 20. vijeka proces priznanja muzicke, i pedagoske, vrijednosti nekih Bahovih dijela je nastavljen. Bahov doprinos muzici, ili kako je njegov ucenik Lorenz Kristof Mizler rekao "muzicka znanost", cesto se poredi s genijima poput Viljema Sekspira u knjizevnosti i Isaka Njutna u fizici.

Bah (1685–1750) spada u najvece i najuticajnije kompozitore svih vremena. Bah je dobio svoj prvi “pravi” posao kada mu je bilo 23 godine. Zaposlio se kao dvorski muzicar u Vajmaru, u Nemackoj. Tamo je napisao nekoliko cuvenih kompozicija za orgulje, od kojih se vecina izvodi i danas.
✔ Mesija, oratorijum za sola, hor i orkestar
✔ Koncerto groso, opus 3, br. 1–6
✔ Koncerto groso, opus 6, br. 1–12
✔ Muzika na vodi, Svite br. 1, 2 i 3 (Napisana je i posvecena plovidbama
kralja Deordea po Temzi.)
✔ Kraljevski vatromet

Bah je bio jedan od najvecih orguljasa svih vremena. Ne samo da je imao brze i gipke prste, vec je bio i vrhunski pedalista. Ljudi su dolazili izdaleka da bi culi i videli Baha, virtuoza cije noge lete po pedalima orgulja. Bah je bio i veliki majstor improvizacije. Mogao je da uzme bilo koju melodiju i da svira novu kompoziciju zasnovanu na toj, bez pripreme, bas kako to danas cine dzez muzicari. Posto niko nije zapisivao te improvizacije, nikada necemo saznati kako su zvucale.

Bah je jedan od najplodnijih kompozitora svih vremena. Zenio se dvaput i imao dvadesetoro dece. Neki od njih su i sami postali kompozitori: Vilhelm Frideman Bah, Karl Filip Emanuel Bah i Johan Kristijan Bah, da pomenemo samo najslavnije. Tokom Bahovog zivota njegova djeca su mu pomagala tako sto su prepisivala njegove kompozicije. Sa 38 godina Bah je dobio poslednji posao – posao kantora u crkvi Sv. Tome u Lajpcigu u Nemackoj. Na ovom poslu Bah je bio neverovatno plodan. Napisao je po jedno ogromno horsko delo – kantatu – za svaku nedelju i svaki praznik u godini po hriscanskom kalendaru. Ukupno je napisao 215 kantata. Bahova muzika je u osnovi kontrapunktska: dve, tri, cetiri ili vise melodijskih linija koje se sviraju ili pijevaju istovremeno, stvarajuci zanimljive harmonije. Usavrsio je umjetnost fuge – nevjerovatno kompleksne kompozicije koja se obicno komponuje za cetiri glasa. Sve melodije su slicne, svaka slijedeca nastupa tek posto je prethodna vec pocela za drugim, u odredjenom trenutku. U svojim fugama Bah je upotrebio izuzetno slozene melodije koje se na ovaj nacin povezuju i cine cjelinu. Bahove fuge su sjajni primjeri muzickih struktura. Od bilo koje muzicke teme Bah je mogao na licu mesta da komponuje fugu.

DJELA:
ORKESTARSKA:
• 7 koncerata za klavir i orkest(d-mol,E-dur, D-dur,A-dur,f-mol,F-dur,g-mol)
• 3 koncerta za 2 klavira i orkesta
• 2koncerta za 3 klavira i orkestar
• koncert za 4 klavira i orkestar u a-molu
• 2 koncerta za violinu i orkestar
• koncert za flautu,violinu i klavir u a-molu..
KLAVIRSKA:
• petnaest dvoglasnih i petnaest troglasnih invencija
• sonata u D-duru...

ZA ORGULJE:
• 9 malih preludija
• Preludij i fuga u a-molu
• Tokate u fis-molu i c-molu
• Vise pojedinacnih suitnih stavaka
• 6 soneta
• brojne koralne obrade u zbirkama

DJELA BEZ ODREDJENE NAMJENE:
• Das Muzikalische Opfer na temu fridriha II
• 9 kanona,tio sonata u C-molu...

VOKALNA:
• Messe in h
• Matthauspassion,Johannespassion,Weihnachtsoratorioum...
CRKVENE:
• Uns ist ein Kind geboren,
• Auf mein Herz Tag
• Susser Trosst,mein Jesu kommt
• Mein Gott,wie lang,auch lange...